Artykuł
Położenie geograficzne i morfologia
Administracyjnie gmina Besko znajduje się w województwie podkarpackim, powiecie sanocki. Geograficznie położona jest w południowo - wschodniej Polsce w obrębie Karpat Zachodnich a dokładniej w obrębie Pogórza Dołów Jasielsko- Sanockich - w jednej z płaskich kotlinek porozdzielanych płatami niskich pogórzy na trasie Krosno- Sanok między Rymanowem a Zarszynem. Graniczy z gminami Rymanów, Zarszyn i Haczów. Gmina składa się z dwóch jednostek administracyjnych: wieś Besko i wieś Mymoń.
Doły Jasielsko - Sanockie to szereg płaskich kotlinek porozdzielanych płatami niskich pogórzy. Region ten rozciąga się szerokim na 20 km pasem od kotlinek o wysokościach 230 - 300 m npm. Rozdzielające kotlinki płaty niskich pogórzy są rozcięte do głębokości 30 - 80 m i mają wysokości rzędu 300 - 380 m npm. Nad nimi sterczą wyższe o około 50m ostańcowe płaty pogórzy średnich. Wydzielone zastały tu następujące jednostki morfologiczne ):
a) równina Beska stanowi rozległą, płaską (spadki 0-2%) w części podmokłą dolinę stanowiącą fragment Dołów Jasielsko - Sanockich. U wylotu przełomowego odcinka rzeki Wisłok występuje olbrzymi stożek napływowy o wysokości około 5m nad dno Równiny Beskiej,
b) dolina rzeki Wisłok - stanowi element rzeźby w decydujący sposób wpływający na rzeźbę gminy Besko. Starsze fragmenty doliny stanowią rozległą formę o szerokim, łagodnie nachylonym dnie. W okresie glacjału środkowopolskiego Wisłok uległ kaptażowi przez mały potok i rozpoczął intensywną erozję denną w obrębie odcinków przełomowych. Głębokość tego odcinka wynosi od 25 - 45m, a szerokość od 40 - 45m w zależności od odporności skał. Do wciętej bazy erozyjnej, jaką stanowi Wisłok dopasowały się jego dopływy,
c) doliny boczne potoków - charakteryzują się bardzo zróżnicowanym i zmieniającym się z biegiem kształtem. W źródłowych odcinkach są to doliny wciosowe o dużych spadkach - mocno erodujące. W środkowych odcinkach doliny potoków zmieniają charakter na rozległe doliny nieckowate zasypywane przez transportowany materiał.
Budowa geologiczna
W podziale geologicznym gmina Besko położona jest w obrębie Karpat Wschodnich, które są fragmentem łuku karpackiego tzw. Karpaty fliszowe. W budowie geologicznej dominują osady fliszowe, które osadzały się w okresie kredowo - paleogeńskim.
Warunki klimatyczne
Gmina Besko znajduje się w piętrze umiarkowanie ciepłym. Średnie roczne temperatury powietrza wynoszą powyżej 7°C, okres bezprzymrozkowy trwa od 145 - 160 dni, a lokalnie w zagłębieniach terenowych poniżej 140 dni, średnia roczna suma opadów wynosi 700 - 800 mm, a pokrywa śnieżna występuje przez około 70 dni w roku.
Osobliwości klimatyczne
Osobliwości klimatyczne gminy Besko wynikają z położenia geograficznego, rzeźby, ekspozycji i nachylenia stoków.
Należą do nich:
- wyższe temperatury w jesieni niż na wiosnę,
- okresy nagłych odwilży w sezonie jesienno - zimowym,
- okresy mroźnej, słonecznej pogody w sezonie zimowo - wiosennym,
- silne spadki temperatury w dolinach (inwersje temperatury), często w sezonie zimowo wiosennym,
- znaczne kontrasty termiczne na stokach w zależności od ich ekspozycji,
- duże prędkości wiatru wzdłuż dolin,
- obfite opady późną wiosną i wczesnym latem,
- długotrwałość opadów,
- małe zachmurzenia w trzeciej dekadzie września i pierwszej października (średnio).
Gleby
W obrębie Równiny Beskiej i dolin rzecznych wytworzyły się mady, gleby mułowo -torfowe, bielicowe, pseudobielicowe. Gleby te są zasobne w składniki pokarmowe. W obrębie dolin bocznych występują gleby aluwialno - deluwialne. Największą wartość rolniczą przedstawiają gleby zaliczane do klas II El b gruntów ornych. Gorsze warunki glebowo rolnicze występują na terenach o większych nachyleniach, gdzie występują gleby o gorszych cechach fizykochemicznych (klasa IV a, IV b). Najsłabsze gleby zaliczane do V - VI klasy bonitacyjnej gruntów ornych występują w obrębie mocno nachylonych stoków, gdzie warstwa gleby jest cienka i narażona na erozję.
Wody powierzchniowe
Gmina Besko położona jest w zlewni rzeki San, a dokładniej w dorzeczu rzeki Wisłok, która wraz ze swym prawym dopływem rzeką Pielnicą oraz szeregiem cieków bez nazwy tworzy sieć rzeczną w obrębie Gminy. Rzeka Wisłok poniżej zbiornika Besko traci swój górski charakter. Dolina rzeki rozszerza się, dno doliny staje się płaskie i szerokie. Wg klasyfikacji fizykochemicznej Wisłok prowadził wody w II-III klasie czystości.